Şapçı – Sapes
Şapçı (Sapes), Yunanistan’da, Batı Trakya’da, Rodop vilayetinin Gümülcine’den sonra ikinci büyük şehridir. Konum itibariyle, Dedeağaç-Gümülcine yolunun ortasında yer almaktadır.
Şapçı Kasabası Maronya-Şapçı iline bağlı bir ilçe merkezidir. Gümülcine’ye 27 kilometre, Dedeağaç’a 38 kilometre mesafededir. Kasaba adını etrafındaki dağlardan çıkarılan şap madeni ocaklarından almaktadır.
17.yüzyılda kasabayı ziyaret eden Evliya Çelebi on ciltlik ünlü seyahatnamesinde, kasaba hakkında bize bazı bilgiler vermektedir. Gezginimiz kasabanın bir dağ eteğinde olup 200 evi, iki camii ve iki hanı olduğunu, köy halkının bütün çevre dağlardan şap çıkararak geçimlerini sağladığını söyler. Osmanlı-Türk hâkimiyetine geçiş yılı bağlı olduğu Gümülcine ile paraleldir. Yani Sultan I.Murat’ın ünlü komutanı Gazi Evrenos Bey tarafından 1362-1364 yıllarında Osmanlı topraklarına katılmıştır. Kasabada sağlık merkezi, belediye, karakol, vergi dairesi, postane, telefon idaresi, üç tane banka şubesi, bir azınlık ilkokulu, iki cami, bir mescit bulunmaktadır.
Bugün ibadete açık olan iki camiden biri olan Hamidiye (minareli) Camii, günde beş vakit, Cuma, bayram ve teravih namazlarında ibadete açıktır. Eski adıyla Süleyman Paşa Camii olarak ta bilinmektedir. Ancak adı zikredilen camiden günümüzde herhangi bir eser mevcut değildir. Günümüzde ibadete açık olan Minareli Camii tarihi bilinmemek kaydıyla köy halkı tarafından inşa edilmiştir. Cami ayrıca 1990 yılında kapsamlı bir tamir geçirmiştir.
Kasabanın ikinci camisi olan Çarşı veya Çınarlı Camii ise minaresiz olup inşa tarihi bilinmemektedir. Rivayetlere göre 1941 yılında adı geçen cami, Bulgarlar tarafından belli bir süre kilise olarak kullanılmıştır. Çarşı Camii 1997 yılında kapsamlı bir tamir görmüştür. Çarşı Camii sadece Cuma, bayram ve teravih namazlarında ibadete açıktır. Yukarı Mahalle veya Hamit Mahallesi Mescidi’nin de inşa tarihi bilinmemektedir. Mescit akşam, yatsı ve teravih namazlarında ibadete açıktır. 2009 yılı Haziran Ayı’nda kapsamlı tamirden geçirilerek tekrar ibadete açılmıştır. Kasabanın azınlık ilkokulu Çarşı Camii’nin yanında, 6 sınıftan ibaret olup 7 öğretmen ve 90 öğrencisi ile hizmet vermektedir. İlkokulun tarihi Osmanlı hamamından dönüştürülerek günümüzdeki konumuna getirildiği yaşlılar tarafından ifade edilmektedir. Kasabanın mezarlığı batı kesiminde, oldukça bakımlı olup takriben 350 yıllık mezar taşlarına rastlanmaktadır. Mezarlık Hıristiyan Mezarlığı ile karşı karşıyadır.
Kasabada mevcut olan vakıf malları sırasıyla şöyledir
- Minareli Camii içi 221,40 metrekare, genel 2 dönüm 359 metrekare,
- Çarşı Camii içi 170 metrekare, genel 247,17 metrekare,
- Yukarı Mahalle Mescidi genel 74,10 metrekare,
- Eski tekke yeri 146 metrekare,
- Eski mektep 68 metrekare olup camiye vakıf edilmiştir
- Merkezde dükkân 11,25 metrekare,
- Mezarlık genel 31 dönüm 50 metrekare
- Şapçı mevkiinde 1.tarla 4 dönüm, 2. tarla 2 dönüm 220 metrekare.
- Karacaoğlan Köyü Mevkii’nde tarla 2 dönüm 750 metrekare,
- Çiftlik Köyü Mevkii’nde tarla 2 dönüm 900 metrekare
Kasaba Yunan ve Türklerden oluşan bir yerleşim birimidir. Müslüman hane sayısı 470 olup, nüfus da 1500 kişidir. Kasabadaki soydaşların günümüzde geçim kaynağı, esnaflık, çiftçilik ve serbest meslekten oluşmaktadır. Κasabada Nisan 2009 ayında açılışı yapılan ve halen faaliyette olan, Şapçı Azınlık Kültür ve Folklor Derneği kasaba halkına kültür alanında en iyi hizmet verebilme amacıyla kurulmuştur. Kasabada dini ve milli değerlere saygı gösterilmekte, gelenek ve görenekler özüne uygun bir şekilde yaşatılmaya devam etmektedir.
2011 yılı nüfusu 10.925’dir.
Köyleri
Kuştepe | Çobantepe | Taşlık |
Çadırlı | Karakurcalı | Çiftlik |
Karaağaçköyü | Domlukoy | Yassıhöyük |
Kızıllar (Kizario) | Evrenköy (Evrinos) | Aşağıköy (Arsakio) |
Baldıran (Nea Santa) | Eski Kurcalı (Karakuruçalı) | Hacımustaköy (Hacımustafaköy) |
İrican (Ircan(halk dilinde) Ağrican, Ağırcan) | Çeribaşköy (Çeribaşıköy, şimdiki adı Protato) | Lefeciler (Ulufeciler, şimdiki adı Lefario) |
Bekirköy (Ebubekir karyesi, şimdiki adı Velkio) |